Władze Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiły 19 kwietnia - Dniem Pamięci o Holocauście i Przeciwdziałaniu Zbrodniom Przeciw Ludzkości. Uczniowie naszej szkoły po raz kolejny uczczą ofiary Holokaustu oraz wezmą udział online w ogólnopolskiej akcji społeczno – edukacyjnej „Żonkile” zorganizowanej przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Ma ona na celu upamiętnienie 77. rocznicy powstania w getcie warszawskim, które było pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej Europie.
W czasie II wojny światowej Niemcy w otoczonym murem getcie w Warszawie stłoczyli ponad 400 tysięcy Żydów ze stolicy i okolicznych miasteczek, a także przesiedleńców z ziem wcielonych do Rzeszy. Dziesiątki tysięcy zmarły z głodu i chorób.
22 lipca 1942 r. rozpoczęła się tzw. Wielka Akcja wysiedleńcza. W ciągu dwóch miesięcy Niemcy deportowali do obozu zagłady w Treblince około 300 tysięcy więźniów getta. Tysiące zabili na miejscu.
Wiosną 1943 r. w getcie pozostało już tylko około 60 tysięcy Żydów, głównie ludzi w sile wieku, zatrudnionych w niemieckich warsztatach produkcyjnych. W tych warunkach, gdy nie pozostawało już nic do stracenia, wśród żydowskiej młodzieży narodziła się myśl o zbrojnym oporze. W getcie działały wówczas Żydowska Organizacja Bojowa i Żydowski Związek Wojskowy. Obie organizacje postanowiły połączyć siły i pokierować czynem zbrojnym.
19 kwietnia 1943 r. oddziały niemieckie przystąpiły do ostatecznej likwidacji getta, przeciwstawili im się przede wszystkim ludzie młodzi, mimo że zdawali sobie sprawę z nikłych szans na zwycięstwo. Kierowała nimi chęć odwetu na Niemcach, zadania wrogowi możliwie wysokich strat, a przede wszystkim wybierali godną śmierć z bronią w ręku.
Walka była nierówna. Słabo uzbrojeni, wygłodzeni i osłabieni Żydzi stawali przeciwko silnym, dobrze wyszkolonym żołnierzom oraz policjantom niemieckim dowodzonym przez Jürgena Stroopa. Niemcy byli zaskoczeni zdecydowanym oporem powstańców.
Powstanie w getcie warszawskim można podzielić na kilka etapów. Początkowo Żydzi otwarcie wystąpili przeciwko siłom niemieckim. Później ukrywali się w schronach, kanałach i piwnicach, dlatego Niemcy tropili ich za pomocą psów, przeczesując i podpalając dom po domu.
W nierównej walce słabo uzbrojeni powstańcy wytrwali trzy tygodnie. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, zabijając i wywożąc Żydów do obozów. 8 maja w otoczonym przez Niemców schronie przy ulicy Miłej przywódca walk Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu powstańców odebrali sobie życie.
Za symboliczną datę zakończenia powstania uznaje się 16 maja 1943 r., gdy Niemcy wysadzili Wielką Synagogę na Tłomackiem. Getto warszawskie przestało istnieć. Nielicznym bojowcom udało się wydostać kanałami z płonącego getta. Jednym z nich był ostatni dowódca ŻOB Marek Edelman. To właśnie z jego osobą związane są żonkile - symbole akcji społeczno – edukacyjnej Muzeum POLIN. Marek Edelman w każdą rocznicę powstania w getcie warszawskim dostawał te rośliny od anonimowej osoby. Sam również co roku 19 kwietnia składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie bukiet żółtych kwiatów – często były to właśnie żonkile. Dziś kwiaty te mają symbolizować pamięć, szacunek i nadzieję. Kwitną one w tym samym czasie, gdy obchodzona jest rocznica powstania w getcie warszawskim.
W najbliższych dniach uczniowie naszej szkoły podejmą działania w ramach zdalnych lekcji historii, aby upamiętnić Dzień Holocaustu i 77. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim. Wirtualnie włączymy się do akcji społeczno – edukacyjnej „Żonkile”. Tegoroczna edycja jest szczególna, bo i szczególne są warunki, z którymi przyszło nam się zmierzyć. W sytuacji, która zmusza nas do zachowania społecznego dystansu, jeszcze bardziej należy docenić wartość wspólnoty i ludzkiej solidarności.
Akcji Żonkile od wielu lat towarzyszy hasło "Łączy nas pamięć" – niech pamięć połączy nas i dziś, choć nietypowo, bo wirtualnie. W tym roku, wyjątkowo, w naszej szkole nie spotkamy wolontariuszy rozdających żonkile – symbol pamięci o powstaniu. Można jednak „wyhodować” kwiat w domowym zaciszu. To proste i wcale nie wymaga ogrodniczego zacięcia. Wystarczy ze strony internetowej Muzeum POLIN pobrać szablon wydrukować go i złożyć. Można również zaangażować się w akcję, dodając nakładkę na zdjęcie profilowe na Facebooku
Postarajmy się włączyć w obchody Dnia Holocaustu, aby oddać hołd ludziom, którzy umierali tylko dlatego, że urodzili się Żydami.
Ewa Zalewska